महाबळेश्वर ( संजय दस्तुरे यांजकडून) : महाराष्ट्राची चेरापुंजी महाबळेश्वर मध्ये सध्या चवेणीच्या (चवर जातीच्या) फुलांचा फुलोत्सव सुरु झाला असून सारे पठारच या फुलांनी सजलेली शालच पांघरून बसल्याचे भासत आहे.
येथील पावसाळी हंगामात सतत 1-2 महिने पडणार्‍या पावसानंतर पावसाळी वातावरणातच प्रती वर्षी चवेणीची ही वैशिष्ठपूर्ण फुले मोठ्याप्रमाणात फुलल्याचे दिसतात .साधारणपणे महिनाभर याचा बहर असतो .
कर्दळीच्या जातीची हि वनस्पती असून तिला चवेणीफ नावाने ओळखतात .काही भागात तिला चवरफ म्हणूनही संबोधितात . या वनस्पतीचे वनस्पतीशास्त्रातील नाव हिटचेनिया कौलिनाफ (हळींलहशपळूर लर्रीश्रळपर) असे आहे तर तिची वनस्पती शास्त्रातील जात झिंगीबेरासीईफ आहे.फआरारूटफ असेही काहीजण या वनस्पतीला म्हणतात .हे नाव त्याच्या कंदावरून (मुळावरुन) पडले असावे असे स्थानिक जाणकार सांगतात .
सुमारे दोन ते तीन फुट उंचीची ही वनस्पती असून तिची पणे कर्दळीच्या पानासारखी लांब ,मोठी व हिरवी असतात .पानांच्या मध्यातून लांब ,उंच नळी सारखे खोड असुन त्यावर कणीसासारखा झुपकेदार भाग असून त्यावर पांढरी शुभ्र झुपकेदार फुले असतात .कणीसाच्या पाकळ्या काही वनस्पतीमध्ये हिरव्या रंगाच्या तर काही ठिकाणी गुलाबी छटा असलेल्या आढळतात .पांढर्‍या रंगाबरोबरच पांढरट पिवळसर छटा असलेली फुले हि काही ठिकाणी पहावयास मिळतात .अनेक फुलांना मुख्य फुलाबरोबर चोहो बाजूने पांढरी छोटी छोटी फुले लटकलेली ही दिसतात .फुले अत्यंत आकर्षक,सुंदर व मनमोहक दिसतात .त्याला मंद असा वास ही असतो .ज्यावेळी या फुलांचा बहरअसतो त्यावेळी संपूर्ण परिसरात काहीसा सुखद असा वेगळाच वास दरवळत असतो .
चवेणीच्या या वनस्पतीचे खास वैशिष्ट म्हणजे ही वनस्पती औषधी म्हणून तिची ओळख आहे. तज्ञांच्या म्हणण्यानुसार याचे कंद (मुळ ) औषधी असते .हे कंद त्रिकोणी आकाराचे भाल्यासारखे टोकदार निमुळते असते .ते वाळवून तिची पावडर करतात व ती औषधी असल्याचे सांगितले जाते. जुलै महिन्याच्या अखेरीस ऑगस्ट ,सप्टेंबर पर्यंत या वनस्पतीला फुले येतात.ती बहरतात, त्यावेळी भागातील पठारच्या -पठारे पांढरीशुभ्र झाल्याने त्यावेळचे दृश्य अत्यंत मनोहारी दिसते .महाबळेश्वर-पांचगणी पठारावर विविध पर्यटनस्थळी ती फुलल्याचे आपल्याला सहजगत्या दिसते .असे असलेतरी महाबळेश्वरचा प्रसिद्ध केटस पोईंट चे पठार ते अवकाळी ,भोसेखिंड ,भिलार चे पठार हा सुमारे तीन चार किलो मीटरचा पट्टा या साठी विशेष प्रसिद्ध आहे . अनेक जुन्या लेखकांच्या महाबळेश्वर मार्गदर्शिकाफ मध्ये त्याचा असा उल्लेख असल्याचे पहावयास मिळते .
महाबळेश्वर परिसरात पावसाळी मौसमात मुसळधार पाऊस व पावसाळी वातावरण यामुळे केळीचे व कर्दळीचे खुंट येथे फारच कमी प्रमाणात या भागात पहावयास मिळतात .त्यामुळे विविध पूजांच्या सजावटीसाठी साठी चवेणीचे खुंट व त्याची झुपकेदार पांढरी फुले कर्दळीच्या ऐवजी येथील स्थानिक लोक वापरताना दिसतात.
